Chứng khoán trở lại vùng đỉnh: Nên chốt lời hay tiếp tục nắm giữ?

Thị trường chứng khoán trở lại vùng đỉnh: Thời điểm “vàng” để chốt lời?

Trong những tuần gần đây, chỉ số VN-Index đã liên tục tăng mạnh và tiệm cận vùng đỉnh lịch sử 1.530 điểm thiết lập hồi đầu năm 2022. Điều này khiến không ít nhà đầu tư hoang mang tự hỏi: “Liệu đã đến lúc nên chốt lời?” Đây là một câu hỏi không dễ trả lời, bởi mỗi quyết định đều gắn liền với chiến lược đầu tư và khẩu vị rủi ro khác nhau.

Tâm lý chốt lời khi thị trường lên cao

Khi thị trường chứng khoán đạt đỉnh, tâm lý phổ biến của nhiều nhà đầu tư là lo sợ mất đi khoản lợi nhuận đã tích lũy được. Việc bán cổ phiếu để chốt lời tại vùng giá cao là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, nếu tất cả nhà đầu tư cùng hành động theo hướng này, áp lực bán sẽ tăng cao, tạo hiệu ứng tiêu cực lên thị trường và có thể khiến xu hướng đảo chiều.

Thực tế cho thấy, ở các giai đoạn trước khi VN-Index đạt vùng đỉnh, lực bán luôn xuất hiện mạnh mẽ. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc thị trường sẽ lập tức quay đầu. Thậm chí, có nhiều thời điểm thị trường tiếp tục lập đỉnh mới nhờ dòng tiền mạnh mẽ từ nhà đầu tư cá nhân và tổ chức.

Cần đánh giá triển vọng của từng nhóm ngành

Không phải cổ phiếu nào cũng tăng giá nhờ đà tăng của chỉ số chung. Có những nhóm ngành có nội lực tốt, được hỗ trợ bởi các yếu tố vĩ mô như tăng trưởng GDP, đầu tư công, xuất khẩu hay xu hướng tiêu dùng. Trong khi đó, có những cổ phiếu chỉ tăng nhờ dòng tiền đầu cơ mà không có yếu tố nền tảng hỗ trợ.

Do đó, nhà đầu tư cần phân tích kỹ từng nhóm ngành và từng mã cổ phiếu để xác định liệu đà tăng có bền vững hay không. Ví dụ, nhóm cổ phiếu ngân hàng có thể vẫn còn dư địa tăng trưởng nhờ lãi suất hạ nhiệt và tín dụng tăng trở lại. Ngược lại, một số cổ phiếu đầu cơ hoặc doanh nghiệp có kết quả kinh doanh suy giảm có thể đã tăng quá nóng và dễ điều chỉnh mạnh.

Tìm hiểu thêm: Chứng khoán nợ là gì?

Chiến lược linh hoạt giúp tối ưu hóa lợi nhuận

Thay vì “bán tháo” toàn bộ danh mục khi thấy thị trường lên đỉnh, các chuyên gia khuyến nghị nhà đầu tư nên chia nhỏ danh mục để chốt lời từng phần. Việc này giúp hiện thực hóa lợi nhuận nhưng vẫn giữ lại những mã cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng dài hạn. Ngoài ra, việc tái cơ cấu danh mục, chuyển từ cổ phiếu tăng nóng sang cổ phiếu chưa tăng nhiều cũng là một chiến lược thông minh.

Một số nhà đầu tư dài hạn lựa chọn chiến lược “nắm giữ xuyên chu kỳ”, tức là không quá quan tâm đến biến động ngắn hạn của thị trường, mà tập trung vào giá trị nội tại của doanh nghiệp. Cách đầu tư này đòi hỏi sự kiên nhẫn nhưng thường mang lại hiệu quả cao nếu chọn đúng cổ phiếu.

Rủi ro khi thị trường điều chỉnh

Dù tâm lý hưng phấn đang chiếm ưu thế, không thể bỏ qua khả năng thị trường điều chỉnh do những yếu tố như chốt lời diện rộng, thông tin tiêu cực từ bên ngoài hay sự thay đổi chính sách tiền tệ. Nếu không có kế hoạch quản lý rủi ro rõ ràng, nhà đầu tư có thể mất một phần lợi nhuận đã tích lũy.

Vì vậy, việc thiết lập điểm chốt lời và cắt lỗ hợp lý là rất quan trọng. Công cụ phân tích kỹ thuật cũng có thể hỗ trợ trong việc xác định vùng kháng cự mạnh – nơi mà áp lực bán có khả năng xuất hiện nhiều hơn.

Nhà đầu tư cần giữ tỉnh táo trong giai đoạn hưng phấn

Khi thị trường “nóng” lên, dòng tiền vào ồ ạt, các nhóm cổ phiếu tăng trần liên tục, thì cũng là lúc nhà đầu tư cần cẩn trọng nhất. Sự hưng phấn dễ dẫn đến các quyết định thiếu cân nhắc, chạy theo sóng hoặc đầu cơ ngắn hạn mà bỏ qua các nguyên tắc cơ bản.

Một chiến lược thông minh là luôn dành một phần tiền mặt để đề phòng cơ hội khi thị trường điều chỉnh. Nhà đầu tư cũng nên theo dõi sát sao biến động dòng tiền, tin tức vĩ mô, chính sách lãi suất cũng như diễn biến của các thị trường quốc tế có ảnh hưởng lớn đến tâm lý trong nước.

Lựa chọn tùy thuộc vào mục tiêu và khẩu vị rủi ro

Việc chốt lời hay tiếp tục nắm giữ phụ thuộc vào mục tiêu đầu tư của mỗi người. Nhà đầu tư ngắn hạn có thể ưu tiên bảo toàn lợi nhuận, trong khi nhà đầu tư dài hạn có thể lựa chọn giữ cổ phiếu tốt và không quá quan tâm đến biến động ngắn hạn.

Quan trọng nhất là nhà đầu tư phải hiểu rõ mình đang đầu tư vì điều gì, theo phong cách nào, từ đó xây dựng kịch bản hành động phù hợp. Mọi quyết định cần dựa trên phân tích dữ liệu thay vì cảm xúc.

Tổng kết

Chốt lời khi thị trường chứng khoán trở lại vùng đỉnh là một quyết định không hề dễ dàng. Dù cơ hội hiện thực hóa lợi nhuận là có thật, song cũng tiềm ẩn rủi ro nếu hành động theo tâm lý đám đông mà không phân tích kỹ càng. Việc đánh giá tiềm năng doanh nghiệp, ngành nghề, cùng chiến lược linh hoạt sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu hóa danh mục trong giai đoạn nhạy cảm hiện tại.